Kolory odgrywają olbrzymie znaczenie w projekcie architektonicznym. Co projektant powinien wziąć pod uwagę w aspekcie kolorystyki otoczenia i środowiska budowlanego? Projektant posiadający gruntowną wiedzę na temat kolorów może w sposób kreatywny stosować wizualne rozwiązania.
Artykuł powstał dzięki uprzejmości Haralda Arnkila, artysty sztuk wizualnych i byłego wykładowcy sztuki i teorii koloru w Aalto University School of Arts, Design and Architecture.
Kolory są obecne wszędzie w budownictwie. Kolor — w potocznym rozumieniu — zazwyczaj odnosi się do koloru uznawanego za przynależący do obiektu. Mimo że kolory mają podłoże fizyczne, odbierane przez nas zjawisko jest wypadkową interakcji obiektu, światła i obserwatora.
Dowiedz się więcej o kolorach, różnicach indywidualnych w ich postrzeganiu; przeczytaj o tym, czy kolor przedmiotu jest złudzeniem i jak zmieniało się postrzeganie kolorów na przestrzeni dziejów >>.
Zasady dotyczące kolorów: kolorant i percepcja
Istnieją ustalone zasady w projektowaniu kolorystycznym, które każdy projektant powinien znać, ale stanowią one jedynie punkt wyjścia dla kreatywnego ich wykorzystania. Powszechnie wiadomo, że duży kontrast działa pobudzająco, natomiast stonowane, spokojne połączenia kolorystyczne sprzyjają tworzeniu atmosfery wyciszenia. Z drugiej strony, całkowity brak koloru chromatycznego może powodować poczucie wyobcowania.
Gdy projektant posiada gruntowną wiedzę na temat zasad kolorystycznego projektowania, może je kreatywnie stosować tworząc nietuzinkowe przestrzenie. Brak znajomości zasad łączenia barw może prowadzić do tworzenia przestrzeni pozbawionych wyrazu i tożsamości.
Najlepszą drogą, aby nauczyć się rozumienia koloru, jest doświadczenie — oglądanie, badanie i eksperymentowanie z różnymi kombinacjami. Czytanie teorii i artykułów na temat stosowania kolorów może być pomocne, ale najcenniejszą wiedzę w tym zakresie zdobywa się w praktyce.
Najważniejszą kwestią z punktu widzenia projektanta jest świadomość różnicy między kolorantem a postrzeganym kolorem.
Wymalowanie próbne 1 metra kwadratowego ściany ułatwia wyobrażenie sobie efektu końcowego. Należy przy tym pamiętać, że ze względu na występowanie mechanizmu „stałości koloru”, na postrzeganie barwy wpływa relacja obiektu do otaczających go kolorów. Stałość koloru to mechanizm, który umożliwia ludzkiemu mózgowi korygowanie percepcji poprzez uwzględnianie zmiennych warunków otoczenia.
W związku z tym, to jak widzimy fragment testowy, będzie różniło się od postrzegania gotowej powierzchni. Postrzeganie zmienia się, choć kolor pozostaje ten sam.
Nauka projektowania kolorystycznego: barwa, nasycenie i jasność
Projektant musi zawsze brać pod uwagę trzy aspekty koloru: barwę, nasycenie i jasność. Pojęcia te są używane zarówno w języku potocznym, jak i w sztuce i świecie akademickim, z niewielkimi różnicami w ich znaczeniu.
Barwa to chromatyczna zmienna koloru; odnosi się do postrzeganej czerwoności, żółtości, zieloności, niebieskości itp. Wszystkie kolory poza neutralnymi szarościami, czerniami i bielami mają barwę.
Profil długości fali, współczynnik odbicia i luminancję można określić w bardzo precyzyjnych kategoriach spektrofotometrycznych, ale nie są to dokładnie te same pojęcia, co barwa, jasność, jaskrawość i nasycenie. Jasność odzwierciedla postrzegany współczynnik odbicia obiektu, tj. wizualną ocenę ilości światła, jaką dany obszar jest w stanie odbić bez względu na zmiany w oświetleniu. Z kolei jaskrawość odnosi się do postrzeganej ilości odbitego światła, przepuszczonego lub wypromieniowanego przez obiekt w konkretnym momencie. Nasycenie koloru oznacza jego postrzeganą intensywność.
Kolory w środowisku budowlanym
Kolory ułatwiają integrowanie i organizowanie elementów budynków wprowadzając wymaganą spójność lub zróżnicowanie przestrzeni wewnątrz lub na zewnątrz.
Projektant musi brać pod uwagę kolory otoczenia i kulturowe aspekty kolorów w danej lokalizacji. Należy również uwzględnić style kolorystyczne poszczególnych epok oraz zadbać o spójność wyglądu starszych i nowszych elementów architektury.
W każdym projekcie powinien znaleźć się odpowiednio precyzyjny plan dotyczący kolorów. Nie wystarczy wpisać: „jasne kolory”, ponieważ jest to zbyt ogólne określenie. Znacznie lepszym rozwiązaniem jest podanie konkretnych kodów kolorów niż ich ogólnych nazw.
Interakcja między farbą a powierzchnią
Efekt końcowy zależy nie tylko od wybranego koloru, lecz także od rodzaju farby i malowanej powierzchni. Im bardziej nierówna jest malowana powierzchnia, tym bardziej jej wygląd będzie zmieniał się pod wpływem światła. Strukturę uwidacznia zwłaszcza intensywne podświetlenie z boku.
We współczesnych wnętrzach bardzo popularne są farby matowe, podczas gdy sto lat temu stawiano na wysoki połysk. Powierzchnie matowe i z wysokim połyskiem różnie odbijają światło: matowe — w sposób rozproszony, natomiast z połyskiem - jak lustro, kierunkowo. Stopień połysku ma ogromny wpływ na to, jak głęboki lub ciemny jest postrzegany kolor.
Farby różnią się także pod względem krycia powierzchni. W przypadku niektórych farb struktura podłoża jest bardziej widoczna, inne natomiast powodują, że struktura zmienia się całkowicie.
Zastosowanie powłoki z efektem struktury de facto tworzy nową strukturę i zmienia wygląd wybranych kolorów. Chropowata struktura może powodować, że kolory będą wyglądać na nieco ciemniejsze od wzorca ze względu na występowanie małych cieni powstających wskutek chropowatości powierzchni.
Chcesz dowiedzieć się więcej i mieć dostęp do materiałów przygotowanych specjalnie dla architektów i dekoratorów wnętrz?
Zainspiruj się najnowszymi trendami i poszerzaj swoją wiedzę na temat rozwiązań w dziedzinie wykończenia wnętrz. Dołącz do Tikkurila Pro Designer – strefy stworzonej specjalnie dla architektów i dekoratorów wnętrz.
